Dibé dóó Tłʼízí

"Wikiibíídiiya" bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ
Jump to navigation Jump to search

Dibé dóó Tłʼízí
Dahináanii Chess rat45.svg NaaldeehiiChess rat45.svg Bidoh DahólónígííChess rat45.svg Bikʼiiz NaakiígííChess rat45.svg Bííghą́ą́stsʼǫǫd DahólónígííChess rat45.svg Bíígháán DahólónígííChess rat45.svg Biyaatsʼiin DahólónígííChess rat45.svg Bidił Daazdoígíí dóó DaʼałtʼoʼígííChess rat45.svg Biishchʼid DahólónígííChess rat45.svg Náhookǫs biyaadi HadahóólįįdígííChess rat45.svg Bikéshgaan Naaki dóó Bikéshgaan Dį́įʼiiChess rat45.svg Ńdaʼatʼaałii bideeʼ dahólónígííChess rat45.svg Bideeʼtsʼinígíí Chess dat45.svg
Dibé dóó Tłʼízí


( Dibé)






Ghą́ą́ʼaskʼidii Biłikahii Bikéyahdę́ę́ʼ tsétah dibé



Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tsétah dibé





Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziidę́ę́ʼ dibé dootłʼizhí




Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziidę́ę́ʼ tłʼízíʼilí


Tłʼízí





Tłʼízí ałchiní



Tłʼízí (bílaʼashdaʼii bilį́į́ʼ)




Tłʼízí bideeʼ yisdizígíí




Dził Daantsaaítah Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ
dziłtah tłʼízí



Daakǫʼ Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ
dziłtah tłʼízí






Akał Bitłʼaajįʼééʼí Bikéyahdę́ę́ʼ
dziłtah tłʼízí



Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ
dziłtah tłʼízí





Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ dziłtah tłʼízí




Chʼah Diʼilii Bikéyahdę́ę́ʼ dziłtah tłʼízí









Tsétah tłʼízí



Náátsʼózídę́ę́ʼ béégashii tłʼízígíí





Tó wónaanídę́ę́ʼ dziłtah tłʼízí diłhiłígíí



Tó wónaanídę́ę́ʼ dziłtah tłʼízí łichíʼígíí








Hakʼaz ayání





Dibé dághaaʼígíí





Hodíłchʼiltah tłʼízí łizhinígíí



Hodíłchʼiltah tłʼízí łichíʼígíí




Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyah Yázhídę́ę́ʼ hodíłchʼiltah tłʼízí






Náátsʼózídę́ę́ʼ tłʼízí yił aheełtʼéhé łichíʼígíí




Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziidę́ę́ʼ tłʼízí yił aheełtʼéhé



Náátsʼózídę́ę́ʼ tłʼízí yił aheełtʼéhé bitseeʼ nineezígíí



Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tłʼízí yił aheełtʼéhé łibáhígíí







Dibé dóó Tłʼízí éí Naaldlooshii Bikéshgaan Dahólónígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi 63 ałʼąą átʼéego hólǫ́; ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Caprinae" deiłníigo dayózhí. Nááná ndaʼałkaahí ádaaníigo díí naaldlooshii éí Ásáí Dineʼé Bikéyahdi hadahóólįįd daaní.

Dííshjį́į́góó éí Binááʼádaałtsʼózíidi dóó Náhookǫsjí Naakaii Łizhiní Bikéyah dóó Tó Wónaanídę́ę́ʼ Bilagáana Bikéyahdi dahólǫ́ ałdóʼ. Nááná łaʼ (tsétah dibé da dóó tsétah tłʼízí da) éí Náhookǫsjí kéyah dah siʼánígíí bikááʼgóó dahiná. Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdi éí ádaadin.

Díí naaldlooshii éí tʼáá ałtso chʼil dóó tłʼoh deiłchozhgo naakai, áádóó éí bikéshgaan dóó bideeʼ dahólǫ́, áádóó éí tʼáá ałʼąą ádaníłtsoʼgo naakai: łaʼ éí ayánígi áníłtso, náánáłaʼ éí tʼáá díkwíidi adéesʼeez ádaníłtso.

Azhą́ "tłʼízí" wolyée ndi, Shádiʼááhdę́ę́ʼ tłʼízí éí doo "Caprinae"-jí atah yisdzoh da.