Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí


nihookááʼ naaldeehii
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí Biishchʼid Dahólónígíí Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí Bikéshgaan Naaki dóó Bikéshgaan Dį́įʼii Ńdaʼatʼaałii bideeʼ dahólónígíí Bįįh Bįįh yázhí Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí

Ndaʼałkaahí bikʼehgo Mazama americana wolyé
Shádiʼááhjí Kéyah Dah Siʼánígíí
naaldeehii daʼałchozhígíí (ńdaʼatʼaałígíí)
(kéyah beʼelyaaígíí ádin)

Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí éí Naaldlooshii Bikéshgaan Dahólónígíí dah yikahjí atah yisdzoh, áádóó éí Shádiʼááhjí kéyah dah siʼánígíí bikááʼgóó hólǫ́. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Mazama americana" deiłníigo dayózhí.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ

[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Díí naaldlooshii éí 1–3di adéesʼeez^[?] áníłtso. Bitsʼíís éí dibéłchíʼí dóó yishtłizhgo naashchʼąąʼ; bíchį́į́h dóó bítááʼ éí dinilzhin łeh.

Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí éí chʼil bitʼąąʼ dóó tłʼoh yiłchozh dóó náʼátʼaał.

Ńdaʼatʼaałii bideeʼ dahólónígíí
Jádí Bįįh biwooʼ nineezí: Chʼah Diʼilii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh biwooʼ nineezí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh biwooʼ nineezí Tsinlátah ayáanii: Dził biyaadę́ę́ʼ tsinlátah ayáanii · Tsinlátah ayáanii bideeʼ naakiígíí · Tsinlátah ayáanii íiyisígíí Bijáád noodǫ́ǫzii
Bįįh	Béésh Bichʼahii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Bįįh bijaaʼ nineezígíí · Bįįh bitseeʼ łigaaígíí · Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh · Hakʼaz bįįh · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Nahoditsʼǫʼtah bįįh · Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ dahoditłééʼgóó bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ dziłtah bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ haltsooítah bįįh · Tábąąh bįįh · Tó wónaanídę́ę́ʼ bįįh · Tsiikʼi Déíbaalí Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí Deeteel Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįhchilí: Dziłtah bįįhchilí · Tsétah bįįhchilí
	Bįįh ndahałʼinígíí	Bįįh bitááʼyaʼniiltʼóshii · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh nahałʼinígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ bįįh bítááʼ diʼilígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsintah bįįh nahałʼinígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh nahałʼinígíí
	Bįįh yázhí	Bįįh áłtsʼísígíí · Bįįh yázhí łichíʼígíí · Bįįh yázhí yishtłizhígíí · Dahoditłééʼgóó bįįh yázhí · Haltsooítah bįįh yázhí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh yázhí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí
	Dzeeh	Dzeeh (íiyisígíí) · Dzeeh bizábąąh łigaaígíí · Dzeeh łikizhígíí · Naashchʼąąʼ Bidiyogíihnii Bikéyahdę́ę́ʼ dzeeh · Tó wónaanídę́ę́ʼ dzeeh
	Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ dzeeh dóó bįįh	Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ dzeeh · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ bįįh
Bideeʼtsʼinígíí	Béégashii dootłʼizhí · Deeshiyish dibéłchíʼígíí · Deeshiyish łizhinígíí · Deeyisdiz łichíʼígíí · Deeyisdiz łigaaígíí · Haltsooítah bįįh łibáhígíí · Jádí bideeʼ dį́įʼii · Jádí binááʼ dį́įʼii · Jádí biniiʼtsʼózí · Jádítsoh dilwoʼí · Jádítsoh naashchʼąąʼígíí Náátsʼózídę́ę́ʼ deenééz Jádí dághaaʼígíí: Jádí dághaaʼí diłhiłígíí · Jádí dághaaʼí dootłʼizhígíí
	Deenééz	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ deenééz · Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ deenééz · Hóółtseiitah deenééz · Séítah deenééz
	Jádítsoh dóó bikʼéí	Béʼézhóotah bįįh yił aheełtʼéhígíí · Dahoditłééʼgóó jádítsoh · Dziłtah jádítsoh · Jádítsoh · Jádítsoh diłhiłígíí · Jádítsoh noodǫ́zígíí · Jádítsoh yázhí Tééh jádí: Tééh jádí íiyisígíí · Tééh jádítsoh
	Tábąąh dóó lókʼaatah jádí	Ásáí Dineʼé Daalzhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tábąąh jádí · Dahoditłééʼgóó jádí · Nahoditsʼǫʼtah jádí · Tábąąh jádí · Teełtah jádí Dziłtsį́įdi lókʼaatah jádí · Lókʼaatah jádí íiyisígíí · Lókʼaatah jádí ntsaaígíí
	[Ayání dóó Béégashii] · [Dibé dóó Tłʼízí] · [Tó wónaanídę́ę́ʼ jádígi ádaatʼéhígíí]