Bįįh
Bįįh éí nahasdzáán bikáaʼgi 45 ánéelą́ą́ʼ ałʼąą ádaatʼé; ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Cervidae" deiłníigo dayózhí.
Bįįh éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikáaʼgi dahólǫ́ — tʼáá hazhóʼó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyah dóó Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí, ńléidi éí ádaadin. Naakaii Łizhiní Bikéyahdi bįįh dahólónígíí éí ńléí kéyah Náhookǫsjigo tʼéiyá dahiná.
Bįįh éí tsintahgi dóó chʼil dóó tłʼoh naazkaadgi naakai łeh; łaʼ éí halgaiigi dahiná ałdóʼ. Doo ndahałtingi dóó ayóo deesdoigi éí ádaadin łeh.
Ánoolinígíí
[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]Bįįh éí ákwíí shį́į́ ałʼąą átʼé, áádóó tʼáá ałʼąą ádaníłtsogo naakai: łaʼ éí neeznáaʼdi adéesʼeez ádaníłnééz, náánáłaʼ éí tʼóó 2di adéesʼeez ádaníłnééz (Deeteel éí atisgo áníłtso; Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí éí tʼóó gahgi ádaníłtso).
Bįįh éí tʼáá ałtso bijáád danineez dóó bitseeʼ doo nineez da. Nááná éí dibéłchíʼí dóó yishtłʼizhgo ndaashchʼąąʼ łeh.
Bįįh éí biwódiníbiní ádaadin łeh; Binááʼádaałtsʼózídę́ę́ʼ tábąąh bįįh dóó Naakaii Dootłʼizhí Bikédaayahdi bįįh dahólónígíí łaʼ éí biwózhah nineez.
Bįįh bikąʼígíí éí tʼáá ałtso bideeʼ dahólǫ́ (tʼáá hazhóʼó tábąąh bįįh, díí éí bideeʼ ádingo naakai); baʼáádígíí éí bideeʼ ádaadin łeh, tʼáá hazhóʼó hakʼaz bįįh baʼáádígíí. Bįįh bideeʼ éí doo tsʼin bee ályaa da.
Chʼiyą́
[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]Bįįh éí tʼáá ałtso daʼałchozhgo naakai — tłʼoh dóó chʼil bitʼąąʼ dóó tsin bineestʼąʼ deiłchozh.
 |
 |
 |
 |
 |
 |
|
Jádí Tsinlátah ayáanii: Dził biyaadę́ę́ʼ tsinlátah ayáanii · Tsinlátah ayáanii bideeʼ naakiígíí · Tsinlátah ayáanii íiyisígíí | ||
|
Béésh Bichʼahii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Bįįh bijaaʼ nineezígíí · Bįįh bitseeʼ łigaaígíí · Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh · Hakʼaz bįįh · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh yaa kónéhígíí · Nahoditsʼǫʼtah bįįh · Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ dahoditłééʼgóó bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ dziłtah bįįh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ haltsooítah bįįh · Tábąąh bįįh · Tó wónaanídę́ę́ʼ bįįh · Tsiikʼi Déíbaalí Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįhchilí: Dziłtah bįįhchilí · Tsétah bįįhchilí | ||
|
Bįįh bitááʼyaʼniiltʼóshii · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh nahałʼinígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ bįįh bítááʼ diʼilígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsintah bįįh nahałʼinígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh nahałʼinígíí | ||
|
Bįįh áłtsʼísígíí · Bįįh yázhí łichíʼígíí · Bįįh yázhí yishtłizhígíí · Dahoditłééʼgóó bįįh yázhí · Haltsooítah bįįh yázhí · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ bįįh yázhí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ bįįh yázhí | ||
|
Dzeeh (íiyisígíí) · Dzeeh bizábąąh łigaaígíí · Dzeeh łikizhígíí · Naashchʼąąʼ Bidiyogíihnii Bikéyahdę́ę́ʼ dzeeh · Tó wónaanídę́ę́ʼ dzeeh | ||
|
Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ dzeeh · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ bįįh łikizhígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ bįįh | ||
|
Béégashii dootłʼizhí · Deeshiyish dibéłchíʼígíí · Deeshiyish łizhinígíí · Deeyisdiz łichíʼígíí · Deeyisdiz łigaaígíí · Haltsooítah bįįh łibáhígíí · Jádí bideeʼ dį́įʼii · Jádí binááʼ dį́įʼii · Jádí biniiʼtsʼózí · Jádítsoh dilwoʼí · Jádítsoh naashchʼąąʼígíí Jádí dághaaʼígíí: Jádí dághaaʼí diłhiłígíí · Jádí dághaaʼí dootłʼizhígíí | ||
|
Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ deenééz · Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ deenééz · Hóółtseiitah deenééz · Séítah deenééz | ||
|
Béʼézhóotah bįįh yił aheełtʼéhígíí · Dahoditłééʼgóó jádítsoh · Dziłtah jádítsoh · Jádítsoh · Jádítsoh diłhiłígíí · Jádítsoh noodǫ́zígíí · Jádítsoh yázhí | ||
|
Ásáí Dineʼé Daalzhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tábąąh jádí · Dahoditłééʼgóó jádí · Nahoditsʼǫʼtah jádí · Tábąąh jádí · Teełtah jádí Dziłtsį́įdi lókʼaatah jádí · Lókʼaatah jádí íiyisígíí · Lókʼaatah jádí ntsaaígíí | ||
|
[Ayání dóó Béégashii] · [Dibé dóó Tłʼízí] · [Tó wónaanídę́ę́ʼ jádígi ádaatʼéhígíí] | ||