Mąʼiitsoh

nihookááʼ naaldeehii
Dahináanii → Naaldeehii→ Bíígháán Dahólónígíí→ Biyaatsʼiin Dahólónígíí→ Bidił Daazdoígíí dóó Daʼałtʼoʼígíí→ Biishchʼid Dahólónígíí→ Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí→ Bidił Daazdoígíí dóó Daʼalghałígíí→ Mąʼii Deinoolinígíí→ Mąʼii Ndahalinígíí ↓ Mąʼiitsoh
Ndaʼałkaahí bikʼehgo Canis lupus wolyé
Náhookǫsjí Kéyah Dah Siʼánígíí dóó Binááʼádaałtsʼózíidi kéyah naaznilígíí
naaldeehii daʼalghałígíí

Mąʼiitsoh Bilagáana Bizaadjí éí “grey wolf” wolyé.

Mąʼiitsoh éí nahasdzáán bikáaʼgi 39 ánéelą́ą́ʼ ałʼąą átʼéego hólǫ́. Ndaʼałkaahí éí "Canis lupus" deiłníigo dayózhi. Łééchąąʼí dóó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdi łééchąąʼí ałchiní dahinánígíí éí ałdóʼ Canis lupus-jįʼ atah daasdzoh.

Mąʼiitsoh ? Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ mąʼiitsoh Łééchąąʼí Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ łééchąąʼí ałchiní Hakʼaz mąʼiitsoh Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ mąʼiitsoh Tsédeeshzha Dziłtaʼ mąʼiitsoh   - Náhookǫsjíhígíí   - Shádiʼááhjíhígíí (†) Tó wónaanídę́ę́ʼ mąʼiitsoh

Ayání mąʼiitsoh batʼį́į́ʼ yiikaigo éélkid.

Mąʼiitsoh éí Náhookǫsjí kéyah dah siʼánígíí dóó Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyah dóó Chʼah Diʼilii Bikéyah dóó Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdi dahólǫ́. Ałkʼidą́ą́ʼ éí Béésh Bichʼahnii Bikéyah dóó Náhookǫsjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdi daholǫ́ǫ́ ńtʼę́ę́ʼ ałdóʼ; dííshjį́į́góó éí ádaadin ńléidi.

Iʼnoolinígíí

Mąʼiitsoh éí ałʼąą ádaníłtsogo naakai: Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyahdi mąʼiitsoh dahólónígíí éí ashdlaʼgo da adéesʼeez ádaníłtso, áádóó éí 85go da dahidídloʼ ádaníłdáás; Haʼaʼaahjí Ásáí Dineʼé Bikéyahdi mąʼiitsoh dahinánígíí éí tʼóó 3di adéesʼeez ádaníłtso. Mąʼiitsoh bikąʼígíí éí baʼáádígíí yilááh áníłtso łeh.

Mąʼiitsoh bitsʼíís éí łibá dóó yishtłʼizhgo naashchʼąąʼ łeh; łaʼ éí daalgai dóó daaltsxo ałdóʼ. Bijáád éí daalgai łeh; biteeldę́ę́ʼ éí łiagi ałdóʼ.

Chʼiyą́

Mąʼiitsoh éí daʼalghałgo naakai, áádóó éí hoolʼáágóó doo chʼil deiłchozh da. Hakʼaz Dineʼé Bikéyahdi mąʼiitsoh dahinánígíí éí bįįh dóó ayání dóó deeteel haalzhéehgo naakai łeh. Dziłtahgi dóó halgaiigi mąʼiitsoh éí bisóodi daʼałchiní dóó tsétah dibé deilghał ałdóʼ. Nááná tónteel bibąąhgi mąʼiitsoh dahinánígíí éí łóóʼ deilghał.

---