Dįʼ
Dįʼ éí naaʼahóóhai ndahalin, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi 19 ádaatʼéego dahólǫ́. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Tetraoninae" deiłníigo deiyózhi.
Dįʼ éí Náhookǫsjí kéyah dah siʼánígíí dóó Biʼééʼ Łichííʼí Bikéyahdi dahólǫ́; áadi éí halgaiigi dóó dził bitłʼáahdi dóó ńdíshchííʼ dahólǫ́ǫgi dóó tábąąhgi dahiná. Deesdoigi éí ádaadin.
Azhą́ łahda ndaatʼáa ndi, dįʼ éí niʼgóó naakai łeh. Tsintahgi dįʼ dahólónígíí éí haigo tʼéiyá dah náʼásoł — dąągo dóó shį́įgo éí tʼáá sahdii naakai.
Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]
Dįʼ éí 12–37di asdzoh ádaníłtso; 11 oz – 14 lbs ádaníłdáás; bikąʼígíí éí baʼáádígíí yilááh ádaníłtso łeh. Bitsʼíís éí łibá dóó dibéłchíʼíigo ndaashchʼąąʼ. Hakʼaz Dineʼé Bikéyahdi dįʼ dahólónígíí éí haigo dayiigááh.
Dįʼ éí daʼałchozhgo naakai — tłʼoh dóó chʼil bikétłʼóól dóó tsin bitʼąąʼ deiłchozh. Dįʼ biyáázh éí doo daʼałchozh da; chʼosh deildeeł dóó naʼashǫ́ʼii yázhí deilghał. Tsintahgi dįʼ dahólónígíí éí tsin biʼiil deildeeł.
 |
.jpg) |
 |
|
Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziitah niiʼ halchííhí · Dziłtah naaʼahóóhai bizééʼ diniltsxooígíí · Kʼosdootłʼizhii · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ lókʼaatah naaʼahóóhai · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsídii bitseeʼ naashchʼąąʼí · Náátsʼózídę́ę́ʼ táájíjinii · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsiidootłʼizhii · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsiiłtsooí · Náátsʼózídę́ę́ʼ zééhalzhinii · Naaʼahóóhai · Naaʼahóóhai bideeʼ hólóní · Naaʼahóóhai bitsiitʼáád diʼilígíí · Naaʼahóóhaiłchíʼí · Tązhii · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ lókʼaatah naaʼahóóhai · Yastah naaʼahóóhai · Zéédzísgaii Chooyééł Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tązhii · Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ tązhii · Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ tsintah naaʼahóóhai · Naaʼahóóhai bichʼahí · Naaʼahóóhai bikeetsohígíí Tsídii bitseeʼ naashchʼąąʼí: Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ tsídii bitseeʼ naashchʼąąʼí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsídii bitseeʼ naashchʼąąʼí Naaʼahóóhai disxǫsígíí: Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziitah naaʼahóóhai disxǫsígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ naaʼahóóhai disxǫsígíí | |
|
Naaʼahóóhai késhgaaní dibéłchíʼígíí · Naaʼahóóhai késhgaaní łichíʼígíí · Naaʼahóóhai késhgaaní naashchʼąąʼígíí | |
|
Naaʼahóóhaistłʼiní bideeʼ hólónígíí · Naaʼahóóhaistłʼiní bitsiiʼ dah diʼilígíí · Naaʼahóóhaistłʼinítsoh | |
|
Náátsʼózídę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí: Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí łibáhígíí · Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí naashchʼąąʼígíí · Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí yishtłizhígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí bikʼos yistłʼinígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ naaʼahóóhaitʼą́ʼí diłhiłígíí Tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí: Halgaiitah tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí · Haltsooítah tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí · Tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí bitsiiʼ halchíʼígíí · Tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí bizééʼ łigaaígíí · Tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí tʼáyaałbáhígíí · Tééh naaʼahóóhaitʼą́ʼí tʼáyaałchíʼígíí | |
|
Chʼótah dįʼ · Dįʼ bitseeʼ deekíní · Dįʼ yázhí · Dził Daantsaaítah Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ dįʼ łizhinígíí · Hakʼaz naaʼahóóhai bitseeʼ łigaaígíí · Haʼaʼaahdę́ę́ʼ dįʼ łibáhígíí · Halgaidę́ę́ʼ dįʼ · Halgaidę́ę́ʼ dįʼ yázhí · Kʼaiʼtah hakʼaz naaʼahóóhai · Náátsʼózídę́ę́ʼ dįʼ · Ńdíshchíitah dįʼ · Tó wónaanídę́ę́ʼ dįʼ łikizhígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ dįʼ łizhinígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tsintah dįʼ · Tsédeeshzha Dziłtah dįʼ łibáhígíí · Tsétah hakʼaz naaʼahóóhai · Tsʼahtah dįʼ · Tsʼahtah dįʼ yázhí | |
|
Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ díłdánii · Díłdánii biniiʼ łizhinígíí · Díłdánii łibáhígíí · Díłdánii yázhí · Dziłtah díłdánii · Eʼeʼaahdę́ę́ʼ díłdánii · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ díłdánii · Shádiʼááhdę́ę́ʼ díłdánii · Tsétah díłdánii · Tsintah díłdánii binághah łizhinígíí · Tsintah díłdánii dibéłchíʼígíí · Tsintah díłdánii diłhiłígíí · Tsintah díłdánii łibáhígíí | |
|
Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii · Náátsʼózídę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii · Nákʼeedeetłʼizhii binátsįʼgoʼ hólóní · Nákʼeedeetłʼizhii bitéél łichíʼígíí · Nákʼeejilchíiʼii diłhiłígíí · Nákʼeejilchíiʼii łibáhígíí · Nákʼeejilchíiʼii łigaaígíí · Nákʼeejilchíiʼii yázhí Nákʼeejilchíiʼii jaaʼí dibéłchíʼígíí · Nákʼeejilchíiʼii jaaʼí łibáhigíí · Nákʼeejilchíiʼii jaaʼí łigaaígíí Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii bitseeʼ noodǫ́zígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii binághah noodǫ́zígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii binághah noodǫ́zígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ nákʼeejilchíiʼii bitseeʼ noodǫ́zígíí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ nákʼeejiljíinii bitseeʼ noodǫ́zígíí | |
|
Dah daaskʼidtah tsídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí · Dziłtah tídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ tsídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ tsídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí · Tsintah tsídii bitʼaʼ dah adadootłʼizhígíí | |
|
Dziłgaiitsoh Honeezkʼaziitah tsídii bizééʼ naashchʼąąʼí · Iiʼniʼ Tłʼiishtsoh Bikéyahdę́ę́ʼ tsídii bizééʼ naashchʼąąʼí · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ tsídii bizééʼ naashchʼąąʼí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsídii bizééʼ naashchʼąąʼí · Tsiiʼyishbizhí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tsídii bizééʼ naashchʼąąʼí | |