Tsídii

"Wikiibíídiiya" bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ
Jump to navigation Jump to search

Tsídii / Ndaatʼaʼígíí
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí
Tsídii

( Tsídii doo ndaatʼáʼii)


Tsídii ndaatʼáʼii


( Táłkáaʼgi Tsídii)



( Tązhii dóó Naaʼahóóhai Ndahalinígíí)



Yótʼáahdi tsídii





( Naatsédlózii dóó bikʼéí)



( Tééh dééł)




( Hashkʼaan deildeełígíí)





( Hasbídí)




( Séí naaʼahóóhai)




Hodíłchʼiltah noołnahii




Tsintah noołnahii bitéél łigaaígíí



Tsintah noołnahii yishtłizhígíí









( Dééł dóó Tóidoozohii Ndahalinígíí)







( Tsídii jáádnézí)



( Naalʼeełii keelóól)




( Tónteel dóó Tábąąh Tsídii)






Atseełtsʼózí



Yáhashjool yił aheełtʼéhii





( Naalʼeełídaakį́)





( Tónteel tsídii bínííʼtsohígíí)



( Tsídii naʼałkʼaiʼí)





( Tsídii bidaanézí)



( Taahilnoodii dóó Tónteel zhį́ʼii Ndahalinígíí)



( Tsídii Deílʼésígíí dóó bikʼéí)









Tsídiiłchxoní





( Atsá dóó Giní Ndahalinígíí)




( Néʼéshjaaʼ)




( Tsinlátah tsídii nahatʼeʼígíí)



( Tsídii íígházhígíí)



( Tsídii bichʼahtsohí dóó Ǫǫbǫʼii dóó bikʼéí)



( Tsísʼná yiyání)
( Gáagii naashchʼąąʼígíí)
( Tsídii hááʼachʼiidígíí)
( Móʼmoʼii)
( Tábąąh naalzheehii)



( Tsin yiłkaałii)
( Tsídii disxǫsígíí)
( Tsídii dah naʼasolígíí)
( Tsídii bidaatsoh naashchʼąąʼí dóó Tsídii dághaaʼígíí)







Tłʼohtahilzhahí




( Atsáłbáí dóó bikʼéí)




( Tsídii tsídígíí)



( Tsídii yáłtiʼí)













( Dahiitį́hii)



( Tsxį́į́łnaalkʼįhii dóó Tsinyiʼ tsxį́į́łnaalkʼįhii)




( Naakʼidoolwoshii)






Tsídii éí Bíígháán Dahólónígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi 9,000–10,000go daatsʼí ánéelą́ą́ʼ ałʼąą ádaatʼé. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Aves" deiłníigo deiyózhí. Tsídii éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikáaʼgi dahólǫ́; łaʼ éí tónteel biyiʼ ndaʼałkǫ́ǫ́ʼ ałdóʼ (tsídii naʼałkʼaiʼí da).

Ánoolinígíí[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Tsídii éí tʼáá ałtso bijáád naakigo hólǫ́, áádóó éí bitʼaʼ dahólǫ́; łaʼ tsídii éí doo ndaatʼáa da ndi, tʼóó niʼgóó naakai łeh (tsídiitsoh da).

Tsídiitsoh éí yéego ntsaa (náhástʼéigo da adéesʼeez éí áníłtso), dahiitį́hii łaʼ éí tʼáá díkwíidi asdzoh tʼéiyá ádaníłnééz. Tsídii éí tʼáá ałtso bidaaʼ ntłʼiz (dóó nineez łeh); áádóó éí biwooʼ ádaadin. Nááná éí bitsʼin biiʼ haltsʼaaʼ łeh.

Chʼiyą́[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Tsídii éí tʼáá ałʼąą átʼéego biigháʼí deiyą́ — łaʼ éí naaldlooshii haalzheehgo ndaatʼá (atsá da, giní da), łaʼ éí łóóʼ deiłghał, náánáłaʼ éí tʼóó chʼil binááʼ deildeeł dóó tsin bineestʼąʼ deiłchozhgo naakai.


Déłí
Atsá
Tsídiitsoh


Naalʼeełí
Néʼéshjaaʼ
Tsídii naʼałkʼaiʼí



Ałdóʼ yídííłtah...