Dilzéehii

"Wikiibíídiiya" bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ
dineʼé
Dilzéehii
'Aha Makhav
Dilzéehii bizaad dóó Bilagáana bizaad yee yádaałtiʼ
Hoozdo Hahoodzo, Ahééháshį́į́h Hahoodzo, dóó Naʼazhǫǫsh Hahoodzo kéédahatį́
Dilzéehii bikéyahdi éélkid.

Dilzéehii éí Hoozdo Hahoodzo, Ahééháshį́į́h Hahoodzo, áádóó Naʼazhǫǫsh Hahoodzo (Niweedah Hahoodzo) biiyiʼ bikéyah biłhaʼhoodzo. Dilzéehii tʼáá bí bizaadjí éí ʼAha Makhav dawolyé; áádóó díí saadígíí éí "tábąąhgi dineʼé" óolyé. Dilzéehii bikéyah éí Fort Mojave Indian Reservation wolyé, áádóó tʼáá akwii tʼéigo yéé adaʼdoojíʼ. Dilzéehii bikéyah éí 34°56′34″ NHK dóó 114°36′33″ EʼE-gi bił hazʼą́. Kéyah éí 42,000 acres aniiłtsoh, áádóó Tó Ntsʼósíkooh bibąąhgoʼ háʼhoodzo. 1870 biyihah yę́ędą́ą́ʼ Dilzéehii bikéyah baʼhádzo. 1,100 anéélʼąąh Dilzéehii daʼbighan áádóó éí Bitsį́ʼ yishtłizhii dineʼé átʼé ałdóʼ.

Dilzéehii éí bikéyah lease adéíłį́ʼ; díí éí kʼé daʼdiiléʼjíʼ binaanishígíí yichʼį́ʼ kéyah lease adéíłʼį́. Díí naanish déí yiiłjééhígíí éí Ndikʼąʼ, Naadą́ą́ʼ, áádóó Naaʼołí kʼé déí didlééh. Áádóó bílaʼashdlaʼii aají nidaalnishígíí éí Naakáí dinéʼiʼ dóó Bilagáana deilnish.[1]

Ghąąjįʼ 20, 2003go yoołkááł yę́ędą́ą́ʼ éí Dilzéehii biWááshindoon adaʼdiinį́di: Ahééháshį́į́h Hahoodzoji binaatʼaanii Hastiin Gray Davis dóó Dilzéehii biWááshindoon ałhaʼdeetʼaah, díí éí Needles hoolyéégi kin daʼshijááʼígíí dóó ʼéʼééʼahjigo naʼazhǫǫshłá ʼą́ą́h ʼáʼdoolnííł haʼnį́į́hgo ałhaʼdeetʼaah.[2]

Dilzéehii bikéyah bikáaʼgi éí naakigo naʼazhoosh hólǫ́; Hoozdo Hahoodzojigo éí Spirit Mount Casino woolyégo siʼąąh áádóó Naʼazhǫǫsh Hahoodzojigo éí Avi Resort & Casino siʼąąh.

Dilzéehii, 1871 biyihah yę́ędą́ą́ʼ éélkid.
Dilzéehii, 1908 biyihah yę́ędą́ą́ʼ éélkid.

Dilzéehii bizaad[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Dilzéehii bizaad éí River Yuman language átʼé áádóó Hokan-Siouan saadjiʼ atah yiisdzoʼ.

Díí exampleígíí éí Dilzéehii bizaad átʼé[3]:

Dilzéehii bizaad Diné bizaad Dilzéehii bizaad Diné bizaad Dilzéehii bizaad Diné bizaad Dilzéehii bizaad Diné bizaad
ʼasent tʼááłáʼiʼ ʼiipa hastiin anyaaʼiily łizhin hatchoq łééchąąʼí
havik naaki thinyaʼaak asdzání nyamasav łigaii ʼahat łį́į́ʼ
hamok tááʼ ʼanya jóhonaaʼéí ʼahwat łichíʼí ʼaqwaq bįįh
chumpap dį́į́ halyʼa ooljééʼ ʼaqwath łitsooí kiikway ʼamiich idiik ayání
tharap ashdlaʼ ʼaha havasuu dinootłʼizh mahwat shash
havasuu dootłʼizh nuume náshdóí
halyʼaw gah
ʼaspa atsá


bitsʼą́ą́dóó ééhózinii

  1. ^ Fort Mojave Reservation and Off-Reservation Trust Land, Arizona/California/Nevada United States Census Bureau
  2. ^ Article: Fort Mojave becomes first tribe to have gaming compacts with three states highbeam.com 29 Ghąąjįʼ 2003.
  3. ^ Munro, Pamela, Brown, Nellie dóó Judith Crawford. A Mojave Dictionary. Los Angeles: UCLA, 1992.


Béésh Łichíʼii biyiʼdóó ił Nahazʼą́ baa Haneʼ