Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh


tłʼéeʼgo naaldeehii
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Tsídii Tsídii ndaatʼáʼii Yótʼáahdi tsídii Néʼéshjaaʼ Biniiʼdootłʼizh Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh

Ndaʼałkaahí bikʼehgo Glaucidium hoskinsii wolyé
Náhookǫsjí Kéyah Dah Siʼánígíí
naaldeehii daʼalghałígíí
(kéyah beʼelyaaígíí ádin)

Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh éí yótʼáahdi tsídii dóó néʼéshjaaʼ dah yikahjí atah yisdzoh. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Glaucidium hoskinsii" deiłníigo dayózhí. Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh éí Shádiʼááhjí Ayaaí Ahééháshį́į́h Hahoodzodi tʼéiyá hólǫ́.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ

[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Díí biniiʼdootłʼizh éí 6–7di asdzoh^[?] áníłtso. Bitsʼíís éí dinilzhingo naashchʼąąʼ; bítááʼ dóó bitsiitʼáád éí łigaigo yistłʼin; bitéél dóó bitłʼaaʼ éí łigai dóó yishtłizhgo noodǫ́ǫ́z; binááʼ éí łitso; bidaaʼ éí łitso ałdóʼ.

Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh éí naʼastsʼǫǫsí dóó łeeyiʼ bitiiní dóó hazéí yázhí deilghał; chʼosh dóó naʼashjéʼii éí deildeeł ałdóʼ.

Néʼéshjaaʼ
Néʼéshjaatsoh	Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ néʼéshjaatsoh · Dziłtah néʼéshjaatsoh · Hakʼaz néʼéshjaaʼ · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ néʼéshjaatsoh · Néʼéshjaatsoh · Néʼéshjaatsoh bitéél łikizhígíí · Néʼéshjaatsoh dinilbáhígíí · Néʼéshjaatsoh łibáhígíí · Néʼéshjaatsoh łikizhígíí · Néʼéshjaatsoh noodǫ́zígíí · Néʼéshjaatsoh ntsaaígíí · Néʼéshjaatsoh yázhí · Tó wónaanídę́ę́ʼ néʼéshjaatsoh · Tsétah néʼéshjaatsoh Náátsʼózídę́ę́ʼ tábąąh néʼéshjaaʼ · Tábąąh néʼéshjaatsoh · Tábąąh néʼéshjaaʼ dibéłchíʼígíí · Tábąąh néʼéshjaaʼ yishtłizhígíí
Néʼéshjaaʼ yázhí	Haʼaʼaahdę́ę́ʼ néʼéshjaaʼ yázhí · Haltsooítah néʼéshjaaʼ yázhí · Magí Bitseeʼ Noodǫ́zí Bikéyahdę́ę́ʼ néʼéshjaaʼ yázhí · Néʼéshjaaʼ yázhí · Néʼéshjaaʼ yázhí diłhiłígíí · Néʼéshjaaʼ yázhí noodǫ́zígíí
Tsinyiʼ néʼéshjaaʼ	Ałhidadiikʼą́ Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ tsinyiʼ néʼéshjaaʼ · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsinyiʼ néʼéshjaaʼ · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsinyiʼ néʼéshjaaʼ · Néʼéshjaaʼ diniltsxooígíí · Néʼéshjaaʼ dinilzhinígíí · Néʼéshjaaʼ łikizhígíí · Néʼéshjaaʼ łizhin dóó łigaigo noodǫ́zígíí · Néʼéshjaaʼ łizhinígíí · Néʼéshjaaʼ noodǫ́zígíí · Néʼéshjaaʼ yistłʼinígíí · Néʼéshjaałbáí ntsxaaígíí · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsinyiʼ néʼéshjaaʼ · Tó wónaanídę́ę́ʼ tsinyiʼ néʼéshjaaʼ łigaaígíí · Tsinyiʼ néʼéshjaaʼ bitéél noodǫ́zígíí · Tsinyiʼ néʼéshjaaʼ dinilzhinígíí · Tsinyiʼ néʼéshjaaʼ łikizhígíí · Tsinyiʼ néʼéshjaaʼ yistłʼinígíí
Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí	Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí ánínígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí bitéél halchíʼígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí dibéłchíʼígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí łichíʼígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí łikizhígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí ntsaaígíí · Néʼéshjaaʼ tsįyaalzhahí yishtłizhígíí
Néʼéshjaaʼ diłhiłígíí	Néʼéshjaaʼ diłhiłí bitéél łigaaígíí · Néʼéshjaaʼ diłhiłí bitéél noodǫ́zígíí · Néʼéshjaaʼ diłhiłí dibéłchíʼígíí
Tsidiłdǫǫhii	Dibénééz Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Shádiʼááhdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Tsidiłdǫǫhii bitéél halchíʼígíí · Tsidiłdǫǫhii bitsiitʼáád halzhinígíí · Tsidiłdǫǫhii dibéłchíʼígíí · Tsidiłdǫǫhii dinilbáhígíí · Tsidiłdǫǫhii łibáhígíí · Tsidiłdǫǫhii łichíʼígíí · Tsidiłdǫǫhii łikizhígíí · Tsidiłdǫǫhii yistłʼinígíí Tsidiłdǫǫhii bijáád dilkǫǫhígíí · Tsidiłdǫǫhii binááʼ diłhiłígíí
Tó wónaanídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii	Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Bitsįʼ Yishtłizhii Tónteeldę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Haʼaʼaahjí Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii yázhí · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii dinilzhinígíí · Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii yishtłizhígíí · Magí Bitseeʼ Noodǫ́zí Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Naakaii Dootłʼizhí Bikéyah Dah Naaʼeełídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Naakaii Dootłʼizhii Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii łibáhígíí · Náátsʼózídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii · Tó wónaanídę́ę́ʼ dziłtah tsidiłdǫǫhii · Tó wónaanídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii bítááʼ łigaaígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii dinilbáhígíí · Tó wónaanídę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii ntsxaaígíí · Tó Wónaanídi Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ tsidiłdǫǫhii
Biniiʼdootłʼizh	Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Ayaaí Ahééháshį́į́hdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Biʼééʼ Łigaii Bikéyahdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Biniiʼdootłʼizh bítááʼ yistłʼinígíí · Biniiʼdootłʼizh łichíʼígíí · Biniiʼdootłʼizh tsįyaalzhahígíí · Biniiʼdootłʼizh yázhí · Dibénééz Bikéyahdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Dziłtah biniiʼdootłʼizh · Hodíłchʼiltah biniiʼdootłʼizh · Kéyah Dah Ndaaʼeełí Łánídę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Naakaii Bikéyahdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Naakaii Nátʼohí Bikéyahdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Náátsʼózídę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Níłtsą́zhoolyiʼ biniiʼdootłʼizh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Shádiʼááhdę́ę́ʼ dziłtah biniiʼdootłʼizh · Tó wónaanídę́ę́ʼ biniiʼdootłʼizh · Tsintah biniiʼdootłʼizh
Níkʼehnííh	Níkʼehnííh (ntsaaígíí) · Níkʼehnííh bitéél diniltsxooígíí · Níkʼehnííh bitsilí · Níkʼehnííh doo łikizhígíí
Dlǫ́ʼátah néʼéshjaaʼ · Hazéítah néʼéshjaaʼ · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ néʼéshjaaʼ łibáhígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ néʼéshjaaʼ łigaaígíí · Naakaii Łizhiní Bikéyahdę́ę́ʼ tábąąh néʼéshjaaʼ · Néʼéshjaaʼkálii · Néʼéshjaaʼ báʼałnááʼáhii · Néʼéshjaaʼ bitéél noodǫ́zígíí · Tsékʼi néʼéshjaaʼ [Biniiʼłigaii dóó bikʼéí]