Chʼał

"Wikiibíídiiya" bitsʼą́ą́dę́ę́ʼ
Jump to navigation Jump to search

Chʼał
Dahináanii Naaldeehii Bidoh Dahólónígíí Bikʼiiz Naakiígíí Bííghą́ą́stsʼǫǫd Dahólónígíí Bitsiitsʼiin Dahólónígíí Bíígháán Dahólónígíí Biyaatsʼiin Dahólónígíí Biyáázh Tsʼǫʼasánígíí
Chʼał



Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał ałkʼidą́ʼí łikizhígíí



Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał ałkʼidą́ʼí yishtłizhígíí



Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí ałkʼidą́ʼígíí



Łeesdísí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał ałkʼidą́ʼí diłhiłígíí






( Chʼał biyęęzhii neiyéhé dóó bikʼéí)




Kéyah Dańlínídę́ę́ʼ chʼał bitsiitʼą́hí




Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí



Náátsʼózídę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí



Doohatsʼíí Yátiʼ Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał bitéél halchíʼígíí



Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał bitéél łitsooígíí






Dziłtah chʼał bitseeʼ hólóní



Chʼał bitseeʼ hólóní









( Chʼał bitsooʼ ádaadinígíí dóó bikʼéí)





( Chʼał ndahashchʼidígíí)





Hashtłʼish chʼał dootłʼizhígíí



Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ hashtłʼish chʼał



Dził Daantsaaítah Bilagáana Bikéyahdę́ę́ʼ
hashtłʼish chʼał






Naakaii Łibáhí Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidígíí



Tó wónaanídę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidí íiyisígíí



Ásáí Dineʼé Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał nahashchʼidígíí




( Náátsʼózídę́ę́ʼ tsintah chʼał dóó bikʼéí)











Tsékááʼ chʼał yishtłizhígíí




Tsékááʼ chʼał diłhiłígíí



Hodíłchʼiltah tsékááʼ chʼał



Tsékááʼ chʼał ntsaaígíí








Bitsįʼ Yishtłizhii Tónteeldę́ę́ʼ chʼał yishtłizhígíí



Bitsįʼ Yishtłizhii Tónteeldę́ę́ʼ chʼał dibéłchíʼígíí




Chʼał bikʼos ádinígíí








Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí bichʼahígíí




Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí yishtłizhígíí



Shádiʼááh biyaadę́ę́ʼ chʼał dichʼízhí diłhiłígíí






( Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ táyiʼ chʼał)



( Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdę́ę́ʼ chʼał)





( Tsinlátah chʼał dóó bikʼéí)




( Chʼał íiyisígíí dóó bikʼéí)






Chʼał éí táyiʼ dóó niʼkáágóó ndaakaaígíí dah yikahjí atah daasdzoh, áádóó éí nahasdzáán bikáaʼgi hastą́ądi dimíílgo daatsʼí ałʼąą ádaatʼé. Ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii éí "Anura" deiłníigo deiyózhí; díí saadígíí éí "bitseeʼ ádaadinígíí" óolyé.

Chʼał éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikááʼgóó dahólǫ́ — Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí dóó Nahookǫsjí Deeteel Bikéyahdi éí ádaadin ndi. Nááná doo ndahałtingi dóó ayóo hóółtseiigi (Sahééwa hoolyéedi da) éí ałdóʼ doo dahólǫ́ǫ da. Deesdoigi dóó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyahdi éí tʼóó ahayóí.

Chʼał éí tábąąhgi dóó dahoditłééʼgóó naakai łeh, áádóó éí tó ńlį́į́h dóó beʼekʼid biyiʼ dahiná; tónteel dóó tó dikʼǫ́ǫ́zh biyiʼ chʼał ádaadin. Chʼał éí nihookááʼ dóó tsinlátahgi ndaaldeeh ałdóʼ.

Ánoolinígíí dóó bichʼiyąʼ[łahgo áshłééh | łahgo áshłééh]

Chʼał éí bikágí ditłʼééʼ dóó bitsiiʼ nteel; nááná éí binááʼ ntsaa dóó bitseeʼ ádin. Bílaʼ éí dį́į́ʼ, bikézhoozh ashdlaʼ.

Chʼał éí chʼosh deildeełgo naakai łeh; łaʼ éí atsįʼ deilghał ałdóʼ. Tsʼǫʼasánii (chʼał biyáázh) éí tʼóó tó biyiʼ chʼil dahólónígíí deiłchozh.


Chʼał bikéshgaan hólóní
Chʼał dichʼízhí
Chʼał niłtólí


Chʼał bikʼos ádinígíí
Chʼałtʼą́hí
Chʼał nineezí