Chʼosh Deildeełii
Naaldlooshii ląʼígo chʼosh deildeełgo naakai. Díí naaltsoos bikáaʼgi saad shijaaʼígíí éí tʼóó "Eulipotyphla"-jįʼ atah daasdzohígíí yaa halneʼ dooleeł. |
Chʼosh Deildeełii éí ndaʼałkaahí dóó ééʼdeetįįhii bikʼehgo "Eulipotyphla" daolyé ("Insectivora" dabijiníí ńtʼę́ę́ʼ — díí saadígíí éí "chʼosh deildeełgo naaldeehígíí" óolyé, áádóó díí azhiʼ éí tʼáá ákwítʼéego bee bééhoʼdilzin).
Díí naaldlooshii éí tʼáá ałtso bidił daazdoi, áádóó éí biishchʼid dahólǫ́; nááná éí gahgi dóó naʼastsʼǫǫsígi ádaníłtso łeh.
Chʼosh Deildeełii éí nahasdzáán tʼáá siʼą́ą́ ńtʼę́ę́ʼ bikáaʼgi dahólǫ́, tʼáá hazhóʼó Nahatʼeʼiitsoh Bikéyah dóó Shádiʼááhjí kéyah yistinígíí — ńléidi éí ádaadin. Nááná éí tsintahgi dóó tłʼoh dóó chʼil dahólǫ́ǫgi dahináa łeh; honeekʼazgi éí ádaadin. Łaʼ éí nihookááʼ naakai, náánáłaʼ éí niʼtátʼah ndaaldeeh dóó táyiʼjįʼ ndaʼałkǫ́ǫ́ʼ.
Díí naaldlooshii éí bitsʼíís dibéłchíʼí dóó diłhiłgo ndaashchʼąąʼ łeh, áádóó éí bijáád doo danineez da. Nááná éí bíchį́į́h nineez; biwooʼ dóó binááʼ éí ádaałtsʼíísíi łeh.
Daʼałtʼoʼígíí Biyęęzhii Deiłchíhígíí (Monotremata) |
Adijiłii bíchį́į́hnézí (Tachyglossidae) · Naalʼeełídaaʼí (Ornithorhynchidae) | |
Bizaʼazis Dahólónígíí (Marsupialia) |
Shádiʼááhdę́ę́ʼ bizaʼazis dahólónígíí (Ameridelphia) | |
Naʼageedí bizaʼazis hólóní (Notoryctemorphia) · Naʼastsʼǫǫsí bijaaʼntsxaaígíí dóó Naʼastsʼǫǫsíʼniiʼí (Peramelemorphia) · Mósí bizaʼazis hólóní dóó Tsinaʼayąʼii yildeełí (Dasyuromorphia) · Shash bizaʼazis hólóní dóó Nahatʼeʼiitsoh dóó Biyázhí neiyéhé yił Ahidaałtʼéhígíí (Diprotodontia) | ||
Biishchʼid Dahólónígíí |
Biwooʼ Ádaałtsʼíísígíí (Pilosa) · Kááʼtsʼiní dóó bikʼéí (Cingulata) | |
Naakaii Łizhiní Bikéyahdi Hadahóólįįdígíí | ||
Náhookǫs biyaadi Hadahóólįįdígíí |
Bidił Daazdoígíí dóó Daʼalghałígíí (Carnivora) · Chʼosh Deildeełii (Insectivora) · Jaaʼabaní (Chiroptera) · Wóláchííʼ yildeełí bikágí ntłʼizí (Pholidota) | |
Tsin Deigházhígíí (Rodentia): Hazéí (Sciuridae) · Naʼastsʼǫǫsí dóó Łéʼétsoh (Muroidea) · Dahsání dah Yikahjí Tsin Deigházhígíí (Hystricomorpha) |